Տնտեսություն

ՊԳԿ պարենային ապրանքների գնային ինդեքսը բարձրացել է մայիսին, ընդ որում՝ երրորդ ամիսն անընդմեջ

ՊԳԿ-ն հրապարակում է Հացահատիկային մշակաբույսերի առաջին համաշխարհային կանխատեսումները 2024-25 թթ. համար

Հունիսի 5, 2024 թվական, Հռոմ — Մայիսին, արդեն երրորդ ամիսն անընդմեջ, բարձրանում են պարենային ապրանքների համաշխարհային գների հենանիշերը, մինչդեռ հացահատիկային մշակաբույսերի եւ կաթնամթերքի բարձր գները հակակշռում են շաքարի եւ բուսայուղերի գնանշումների նվազումներին, ուրբաթ օրը հաղորդել է Միավորված ազգերի կազմակերպության Պարենի եւ գյուղատնտեսության կազմակերպությունը (ՊԳԿ)։

ՊԳԿ պարենային ապրանքների գնային ինդեքսը, որը հետագծում է աշխարհում ամենաշատ վաճառվող պարենային ապրանքների համաշխարհային գների ամենամսյա փոփոխությունները, այս տարվա մայիսին միջինում կազմել է 120.4 միավոր, որը 0.9 տոկոսով բարձր է ապրիլի արժեքից եւ, այդուհանդերձ, 3.4 տոկոսով ցածր նախորդ տարվա եւ 24.9 տոկոսով ցածր 2022 թվականի մարտ ամսվա ցուցանիշից։

ՊԳԿ հացահատիկային մշակաբույսերի գնային ինդեքսն ապրիլի համեմատ 6.3 տոկոս վերելք է գրանցել, որին նպաստել է հացահատիկի արտահանման գլոբալ գների բարձրացումը՝ արտացոլելով աճող մտահոգությունները բերքի անբարենպաստ պայմանների վերաբերյալ, որոնք սահմանափակում են 2024 թվականի համար նախատեսված բերքի ծավալները հիմնական արտադրող տարածքներում, ներառյալ Հյուսիսային Ամերիկայի, Եվրոպայի եւ Սեւ ծովի տարածաշրջանի որոշ հատվածները։ Մայիսին բարձրացել են նաեւ եգիպտացորենի արտահանման գները, որը կապված է Արգենտինայում Spiroplasma հիվանդության (հայտնի է նաեւ որպես եգիպտացորենի թերաճում), Բրազիլիայում անբարենպաստ եղանակների, ինչպես նաեւ ցորենի շուկաներում դրանից բխող հետեւանքների եւ Ուկրաինայում վաճառքի սահմանափակումների հետ։ ՊԳԿ բոլոր տեսակի բրինձների գնային ինդեքսը մայիս ամսին 1.3 տոկոս աճ է արձանագրել։

ՊԳԿ կաթնամթերքի գնային ինդեքսն ապրիլի համեմատ աճել է 1.8 տոկոսով, որը պայմանավորված է ամառային արձակուրդներին ընդառաջ մանրածախ եւ պարենային ապրանքների սպասարկման ոլորտներում պահանջարկի ավելացմամբ, ինչպես նաեւ շուկայի ակնկալիքով, որ Արեւմտյան Եվրոպայում կաթի արտադրությունը կարող է պատմական նվազագույն մակարդակի հասնել: Մերձավոր Արեւելքի եւ Հյուսիսային Աֆրիկայի որոշ երկրներից ներմուծումների վերականգնված պահանջարկը նույնպես նպաստեց կաթնամթերքի գների բարձրացմանը:

ՊԳԿ շաքարի գնային ինդեքսն ապրիլից ի վեր նվազել է 7.5 տոկոսով, որը հիմնականում պայմանավորված է Բրազիլիայում նոր բերքի սեզոնի հաջող մեկնարկով: Նավթի հումքի միջազգային ցածր գները նույնպես ներքեւ են մղել շաքարի գները` նվազեցնելով պահանջարկը:

ՊԳԿ բուսական յուղի գնային ինդեքսն ապրիլի համեմատ 2.4 տոկոսի անկում է արձանագրել։ Արմավի յուղի ցածր գնանշումները՝ պայմանավորված սեզոնային արտադրական աճով եւ համաշխարհային պահանջարկի շարունակական նվազմամբ, ավելի քան փոխհատուցում են սոյայի յուղի ավելի բարձր գները, որը կապված է կենսավառելիքի ոլորտում աճող պահանջարկի, ինչպես նաեւ ռապսի ու արեւածաղկի յուղերի ավելի կայուն գների հետ՝ հիմնականում Սեւ ծովի տարածաշրջանում արտահանման հնարավորությունների նվազման պատճառով:

ՊԳԿ մսի գնային ինդեքսն աննկատ՝ 0.2 տոկոսով նվազել է, քանի որ նվազել են նաեւ թռչնամսի եւ տավարի մսի միջազգային գները, մինչդեռ աճել են խոզի եւ ոչխարի մսի գները։

Հացահատիկային մշակաբույսերի առաջին համաշխարհային կանխատեսումը 2024-25 թթ. սեզոնի համար ՊԳԿ-ն հրապարակել է նաեւ իր առաջին կանխատեսումը 2024-25 թթ. (հունիս-հուլիս) սեզոնի համար, որտեղ կանխատեսել է, որ հացահատիկային մշակաբույսերի համաշխարհային արտադրությունը 2 846 միլիոն տոննա կկազմի, ինչը գրեթե հավասար է 2023-24 թթ. գրանցված ռեկորդային արտադրանքին: Ըստ կանխատեսումների՝ կնվազի նաեւ եգիպտացորենի եւ ցորենի համաշխարհային արտադրությունը, մինչդեռ գարու, բրնձի եւ սորգոյի գները կաճեն, համաձայն Հացահատիկային մշակաբույսերի առաջարկի եւ պահանջարկի ամփոփագրի, որը նույնպես ուրբաթ օրը հրապարակվեց: Այնուամենայնիվ, վերջին շրջանում Սեւ ծովի տարածաշրջանի անբարենպաստ եղանակային պայմանները, ամենայն հավանականությամբ, կհանգեցնեն ցորենի համաշխարհային արտադրության նվազմանը, ինչը կանխատեսման մեջ դեռեւս չի արտացոլվել: Ակնկալվում է, որ 2024-25 թթ. հացահատիկի համաշխարհային սպառումը 0.5 տոկոսով կաճի՝ հասնելով 2 851 միլիոն տոննա նոր ռեկորդային բարձրակետի, ինչը պայմանավորված է սննդամթերքի, հատկապես բրնձի սպառման աճով:

Հացահատիկային մշակաբույսերի համաշխարհային պաշարները սկզբնական մակարդակից, ամենայն հավանականությամբ, 1.5 տոկոսով կբարձրանան մինչեւ 897 միլիոն տոննա ռեկորդային մակարդակի: Ակնկալվում է, որ եգիպտացորենի, գարու, սորգի եւ բրնձի պաշարները կավելանան, իսկ ցորենի պաշարները՝ կնվազեն: Օգտագործման պատրաստ պաշարների եւ համաշխարհային պահուստների հարաբերակցությունը, ըստ ամենայնի, կմնա 30.9 տոկոս:

ՊԳԿ-ն կանխատեսում է, որ հացահատիկային մշակաբույսերի համաշխարհային առեւտուրը նախորդ տարվա ցուցանիշից 1.3%-ով կնվազի մինչեւ 481 մլն տոննա, որը պայմանավորված է եգիպտացորենի առեւտրի ցածր հեռանկարներով: Կանխատեսված է բրնձի միջազգային առեւտրի կտրուկ ակտիվացում։